NHỮNG PHƯƠNG PHÁP PHỤC HỒI CHỨC NĂNG SAU TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO

Tai biến mạch máu não là gì?

Bệnh tai biến mạch máu não (hay còn gọi là đột quỵ) là một cuộc tấn công vào não xảy ra khi có một tác động ngăn chặn việc cung cấp máu cho một phần của não hoặc khi một mạch máu trong não bị vỡ. Điều này dẫn đến sự gián đoạn trong lưu lượng máu đến một phần của não, và sự thiếu máu hoặc chảy máu này có thể gây ra tổn thương và chết một phần của não, có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe và chức năng của người mắc. Có 2 loại đột quỵ chính là: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết não

- Đột quỵ do thiếu máu cục bộ: có 2 loại

  + Đột quỵ huyết khối: Đây là loại đột quỵ xảy ra khi có một huyết khối hình thành trong động mạch cung cấp máu cho một phần của não, thường do tắc nghẽn mạch máu bởi mảng bám hoặc các tế bào máu khác. Huyết khối ngăn cản sự lưu thông của máu và gây ra thiếu máu trong phần não bị ảnh hưởng.

  + Đột quỵ tắc mạch: Loại đột quỵ này xảy ra khi một cục máu hình thành tại một nơi khác trong cơ thể, thường là trong tim hoặc trong mạch máu ở nơi khác, và sau đó đi qua máu làm tắc mạch máu cung cấp máu cho não. Ví dụ: khi một cục máu đông từ tim được vận chuyển đến não qua hệ thống mạch máu.

- Đột quỵ do xuất huyết não: có 2 loại

  + Xuất huyết não nội sọ: Loại đột quỵ này phổ biến nhất trong các đột quỵ xuất huyết. Nó xảy ra khi một động mạch trong não vỡ ra, gây chảy máu vào bên trong não. Sự áp lực từ máu chảy ra có thể làm tổn thương và gây ra tử vong cho các tế bào não xung quanh. Xuất huyết não nội sọ thường gây ra triệu chứng nhanh chóng, nghiêm trọng và có tỷ lệ tử vong cao.

  + Xuất huyết não dưới nhện: Loại đột quỵ này ít phổ biến hơn. Nó xảy ra khi có sự chảy máu ở vùng giữa não và màng nhện (màng bao phủ não). Xuất huyết não dưới nhện thường do vỡ một mạch máu ở gần màng nhện. Đây cũng là một loại đột quỵ nghiêm trọng và có thể gây ra triệu chứng nguy hiểm bao gồm đau đầu cực kỳ đột ngột và nôn mửa.

Những đối tượng nào có nguy cơ cao bị tai biến mạch máu não?

Tai biến mạch máu não ngày càng trẻ hoá, và có thể gặp ở hầu hết mọi đối tượng nhưng những đối tượng sau đây sẽ thuộc nhóm nguy cơ cao bị tai biến mạch máu não:

1. Người bị tiểu đường:

Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) là một trong những yếu tố gây nguy cơ bị tai biến mạch máu não. Nguyên nhân chính là tiểu đường có thể gây ra các biến đổi trong hệ thống mạch máu và thần kinh, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành cục máu đông và tổn thương mạch máu.

2. Đau đầu:

Đau đầu có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả thiếu máu não cục bộ. Việc chủ quan hoặc bỏ qua triệu chứng này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng và có thể không thể phục hồi. Đau đầu do đột quỵ thường xuất hiện đột ngột và có thể đi kèm với triệu chứng khác như mất cảm giác hoặc khó nói. Nếu bạn trải qua một đau đầu nghiêm trọng cần phải có sự chăm sóc y tế kịp thời.

3. Mất ngủ kéo dài:

Mất ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cơ thể. Nó cũng có thể làm tăng nguy cơ các vấn đề sức khỏe, bao gồm đột quỵ. Một giấc ngủ đủ và chất lượng là quan trọng để duy trì sức khỏe não bộ và tối ưu hóa chức năng của nó.

4. Chấn thương ở vùng đầu:

Đầu bị va đập có thể gây ra chấn thương đối với sọ não, mạch máu não và các cấu trúc xung quanh. Nó cũng có thể gây ra chấn thương cho các cấu trúc não bên trong. Triệu chứng thường gặp sau chấn thương đầu có thể bao gồm đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa, và thậm chí là mất trí nhớ tạm thời. Chấn thương đầu có thể làm tổn thương mạch máu não hoặc gây ra chảy máu não. Điều này có thể dẫn đến thiếu máu não và gây ra triệu chứng như đau đầu mạnh, mất ý thức, và thậm chí là tử vong nếu không được xử lý kịp thời.

5. Lạm dụng rượu, bia, chất kích thích:

Việc tiêu thụ quá nhiều rượu, bia và các chất kích thích có thể có nhiều tác động xấu đối với sức khỏe bao gồm sức khỏe tim mạch, hệ thần kinh và nguy cơ đột quỵ. Rượu, bia, chất kích thích là nguyên nhân chính gây ra xơ vữa động mạch, xơ vữa động mạch dẫn đến suy tim và có nguy cơ đột quỵ.

6. Béo phì:

Béo phì thường đi kèm với tăng huyết áp, và huyết áp cao có thể gây tổn thương cho mạch máu não hoặc gây xuất huyết mạch máu não dẫn tới đột quỵ.

Phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não như thế nào?

Trên thực tế, không thể dự đoán chắc chắn về khả năng phục hồi hoàn toàn của những người mắc đột quỵ và mức độ phục hồi có thể biến đổi đáng kể từ người này sang người khác. Các yếu tố như vị trí tổn thương, kích thước tổn thương, và mức độ tổn thương não, thời gian đưa đến cấp cứu có thể ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của mỗi người.

Tuy nhiên, tin vui là nhiều bệnh nhân có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống và khả năng hoạt động hàng ngày sau một thời gian dài chăm sóc và phục hồi đúng cách. Sự kiên nhẫn, hỗ trợ từ gia đình và các chuyên gia y tế, và việc duy trì các phương pháp phục hồi là quan trọng để đạt được kết quả tốt nhất.

1. Liệu pháp về ngôn ngữ:

Việc tập luyện cơ mặt và giọng nói là một phần quan trọng trong quá trình phục hồi cho người bị tai biến mạch máu não, đặc biệt là những người gặp khó khăn về khả năng nói và truyền đạt ý kiến sau đột quỵ. Các bài tập nói có thể giúp tăng cường sự linh hoạt của cơ mặt, cải thiện khả năng linh hoạt, và làm cho giọng nói trở nên rõ ràng hơn.

2. Liệu pháp về tâm lý:

Sau tai biến, nhiều người mắc phải nhờ vào sự chăm sóc của người thân, họ có thể trải qua  nhiều cảm xúc khác nhau như mất tự tin, cảm thấy mặc cảm, cáu giận, lo lắng, hoặc trầm cảm. Sự hiện diện và hỗ trợ của gia đình có thể giúp người mắc đối phó với những cảm xúc tiêu cực này và thúc đẩy quá trình phục hồi.

Các hoạt động tư duy và trò chơi như xếp hình, đố chữ,.. có thể giúp kích thích trí não, cải thiện khả năng tư duy, và tăng cường trí nhớ. Điều này có thể hữu ích đặc biệt cho người gặp khó khăn về khả năng nhận thức sau đột quỵ.

Hơn nữa, việc duy trì mối quan hệ xã hội và tương tác xã hội thông qua các hoạt động như trò chơi và trò chuyện cũng có thể giúp ngăn chặn cảm xúc tiêu cực và cách ly, điều này quan trọng trong việc phục hồi tinh thần và tạo điều kiện cho sự phục hồi toàn diện.

3. Vật lý trị liệu:

Việc tích cực tham gia vào việc vận động và tập luyện đều đặn sau tai biến mạch máu não là rất quan trọng để cải thiện chức năng vận động và khả năng tự quản lý cuộc sống hàng ngày.

Tập thay đổi tư thế:

Bắt đầu bằng việc giúp người bị tai biến thay đổi tư thế từ nằm sang nằm nghiêng, ngồi, hoặc giữ thăng bằng. Điều này giúp cải thiện cường độ vận động và tăng cường khả năng kiểm soát cơ thể.

Tập đứng:

Khi đã đủ mạnh để đứng lên, hỗ trợ họ trong việc đứng vững và cải thiện thăng bằng. Các bài tập đứng như tập đứng bằng một chân có thể được thực hiện nếu được sự đồng ý và hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Tập đi bộ:

Điều này có thể là một phần quan trọng của quá trình phục hồi. Tập đi bộ thường xuyên có thể cải thiện sức khỏe tim mạch, cân bằng, và khả năng đi lại. Bắt đầu bằng các khoảng cách ngắn và dần dần cường độ.

Tập luyện sinh hoạt hàng ngày:

Hỗ trợ người mắc trong việc thực hiện các sinh hoạt cơ bản như ăn uống, đánh răng, rửa mặt, và chải tóc. Điều này giúp họ khôi phục khả năng tự quản lý cuộc sống hàng ngày.

Sử dụng thiết bị hỗ trợ:

Khuyến khích người mắc sử dụng các thiết bị hỗ trợ di chuyển như khung tập đi, xe lăn, gậy chống để họ có thể chủ động đi lại và tập luyện một cách an toàn.